Γαλήνη Μασλιούκ, δημοσιογράφος, πρόεδρος της Κοινότητας “Ουκρανο-Ελληνική Σκέψη”, αρχισυντάκτρια του αλμανάκ “Βίσνικ-Αγγελιαφόρος”.
Η Ετήσια Συνέλευση του Ευρωπαϊκού Κογκρέσου των Ουκρανών (EKU) πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, στις 19-20 Οκτωβρίου 2024. Η συνάντηση έλαβε χώρα στο ‘Ukrainian civil society hub’ που στεγάζεται στο Europe Station (Visitors’ centre of European Parliament που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει θέσει στη διάθεση των ουκρανικών οργανώσεων του Βελγίου μετά τη πλήρους κλίμακα εισβολή της Ρωσικής Ομοσπονδίας στα εδάφη της ανεξάρτητης Ουκρανίας) ακριβώς μπροστά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και ήταν αφιερωμένη στην 75η επέτειο του EKU. Ο Πρόεδρος του Κογκρέσου Μπογντάν Ραϊτσινέτς εκτέλεσε τα καθήκοντά του ως προεδρεύων της Συνέλευσης.
Τους συμμετέχοντες καλωσόρισαν ο Επικεφαλής της Ουκρανικής Ελληνοκαθολικής Εκκλησίας Μακαριώτατος Sviatoslav, ο πρώην Πρόεδρος του ΕΚU Levko Dovhovych, ο Επίτροπος του Ουκρανικού Κοινοβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Dmytro Lubinets, ο Πρόεδρος του Ukrainian World Congress (UWC) Paul Grod, ο πρώην Πρόεδρος του UWC Eugene Czolij και η Διευθύντρια του Διεθνούς Ινστιτούτου για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό και τις Σχέσεις με τη Διασπορά Iryna Kluchkovska.
Σε ζωντανή σύνδεση με τους παρευρισκόμενους συνομίλησαν αξιωματούχοι που εκτελούν πολεμικές αποστολές στις Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας και η Ουκρανή βουλευτίνα Sofia Fedyna.
Κατά τη διάρκεια του διαδικαστικού μέρους της συνάντησης, εγκρίθηκαν οι απολογισμοί του έργου του EKU από την προηγούμενη ετήσια συνάντηση, η τροποποίηση του καταστατικού του EKU, η αντικατάσταση της Jaroszlava Hortyani (Ουγγαρία) με τον Rostyslav Sukennyk (Γερμανία) στο Διοικητικό Συμβούλιο του Κογκρέσου κατόπιν εσωτερικής συνεννόησης. Επίσης εκλέχθηκε νέα σύνθεση της Επιτροπής Ελέγχου του EKU: η Halyna Masliuk (Ελλάδα), ο Pavlo Sadokha (Πορτογαλία) και ο Slavko Burda (Κροατία). Μετά από χρόνια δοκιμαστικής περιόδου ως υποψήφια μέλη, οι 4 οργανώσεις της ουκρανικής διασποράς από τη Σλοβενία, τη Μολδαβία, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Φινλανδία έγιναν δεκτές ως πλήρη μέλη του EKU. Κατά συνέπεια την παρούσα στιγμή το Ευρωπαϊκό Κογκρέσο των Ουκρανών απαριθμεί 25 οργανώσεις από 21 ευρωπαϊκές χώρες και 5 υποψήφια μέλη.
Την ετήσια συνέλευση του EKU χαιρέτισε ο Ουκρανός πρέσβης στο Βέλγιο Βσέβολοντ Τσεντσόβ, ο οποίος έκτος από την εκτεταμένη ανάλυση της παρούσας κατάστασης της Ουκρανίας στην παγκόσμια σκηνή απάντησε σε κρίσιμες ερωτήσεις των εκπροσώπων της ουκρανικής διασποράς της Ευρώπης.
Ο οικοδεσπότης της συνέλευσης, ο Σύλλογος των Ουκρανών του Βελγίου και ο πρόεδρός του Ίγορ Χοχολιάκ, ο οποίος ανέλαβε το δύσκολο έργο – να συγκροτήσει και να επιμεληθεί τα αρχεία του Ευρωπαϊκού Κογκρέσου των Ουκρανών των 75 χρόνων της λειτουργίας του – έκανε μια αρχή και εν συντομία διηγήθηκε την ιστορία των πρώτων χρόνων επικοινωνίας των Ουκρανών που βρέθηκαν στην Ευρώπη στα τέλη της δεκαετίας 40΄, με αποτέλεσμα τη σύσταση και τη λειτουργία της οργάνωσης για 75 χρόνια.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, στο πλαίσιο του εορτασμού της 75ης επετείου, πραγματοποιήθηκαν για το ευρύ κοινό τα λεγόμενα «EKU Hotspots» με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ουκρανικής κυβέρνησης και της διπλωματικής κοινότητας, της ουκρανικής διασποράς και των φίλων της Ουκρανίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις 27 Ιουνίου 2024 με θέμα «75 χρόνια του Ευρωπαϊκού Κογκρέσου των Ουκρανών», όπου εκπρόσωποι της ευρωπαϊκής ουκρανικής κοινότητας μίλησαν για την ιστορία, τις εξαιρετικές δραστηριότητες και τον κρίσιμο ρόλο του Ευρωπαϊκού Κογκρέσου των Ουκρανών και του ουκρανικού κινήματος της διασποράς στην Ευρώπη. Τα 75 χρόνια είναι μια αξιοσέβαστη ηλικία για αυτού του είδους της οργάνωσης και είναι φυσικό για τις σημερινές γενιές να αποτίσουν φόρο τιμής στους “πατέρες” τους για τις θυσίες τους προς όφελος της Ουκρανίας και των Ουκρανών στην Ευρώπη στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια και να καταγράψουν την ιστορία για τις μελλοντικές γενιές των Ουκρανών κατά τη διάρκεια της νέας πρόκλησης του 10ετούς καταστροφικού πολέμου της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά του Ανεξάρτητου Κράτους της Ουκρανίας.
Οριστικοποιήθηκε επίσης το ζήτημα εκπροσώπησης του Κογκρέσου στο Βέλγιο την οποία ανέλαβε ο Σύλλογος των Ουκρανών του Βελγίου (Ίγορ Χοχολιάκ και Ζένον Κοβάλ), που θα στεγαστεί στην έδρα τους – στο Σπίτι του Συλλόγου των Ουκρανών Βελγίου (από το 1949), μια και η επίσημη έδρα του EKU μεταφέρθηκε το 2019 από το Λονδίνο (1948 – 2019) στην Πράγα.
Εκπληκτικό δώρο προσέφεραν στους συμμετέχοντες οι οικοδεσπότες παρουσιάζοντας στο ανεπίσημο μέρος του προγράμματος μια μικρή συναυλία του συγκροτήματος “the one and only EKUBand” (Άννα Μόμοτ – τραγούδι, Αντρίυ Σενιτσάκ – κιθάρα, Ίγορ Χοχολιάκ – κιθάρα, Ζένον Κοβάλ – κιθάρα, Μπογντάν Ραϊτσινέτς – πλήκτρα).
Η Ελληνική Κοινότητα «Ουκρανικό-Ελληνική Σκέψη», μέλος του EKU από το 2000, εκπροσωπήθηκε στην φετινή ετήσια συνέλευση από την Πρόεδρό της Γαλήνη Μασλιούκ και τη Λέσια Σλομποντιάν.
“Nese Halya vodu”, ουκρανικό δημοτικό τραγούδι που ερμηνεύεται από τους “the one and only EKUBand”
Ίγορ Χοχολιάκ, Πρόεδρος του Συλλόγου των Ουκρανών του Βελγίου
Στις απαρχές του Ευρωπαϊκού Κογκρέσου των Ουκρανών (μέρος 1)
Το Πέμπτο Συνέδριο των Ουκρανικών Υποστηρικτικών Επιτροπών και των Οργανώσεων Εθελοντικής Βοήθειας στην Ευρώπη πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο από τις 31 Δεκεμβρίου 1948 έως τις 4 Ιανουαρίου 1949. Κατά τη διάσκεψη αυτή, όπου έδωσαν το «παρών» όλα τα ουκρανικά κεντρικά ιδρύματα της Ευρώπης, τέθηκαν οι βάσεις για τη δημιουργία της Συντονιστικής Μονάδας των Κεντρικών Ιδρυμάτων της Ουκρανικής Κοινότητας (KOUHTSU). Η δημιουργία της KOUHTSU αποτέλεσε ουσιαστικό βήμα προς την ενοποίηση της διασποράς, εξασφαλίζοντας ένα συντονισμένο πλαίσιο δράσης και υποστήριξης της ουκρανικής κοινότητας σε μια δύσκολη μεταπολεμική περίοδο.
Πρόκειται για ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός που επηρέασε καθοριστικά την εξέλιξη του ουκρανικού κινήματος στην Ευρώπη και έθεσε τις βάσεις για το σημερινό Ευρωπαϊκό Κογκρέσο των Ουκρανών, που συνεχίζει να στηρίζει και να εκπροσωπεί τα δικαιώματα και τις αξίες της ουκρανικής διασποράς σε διεθνές επίπεδο.
Στη Διάσκεψη συμμετείχαν εκπρόσωποι των ακόλουθων κεντρικών οργανώσεων:
Κεντρική Αντιπροσωπεία της Ουκρανικής Μετανάστευσης, Γερμανία
Ουκρανική Υποστηρικτική Επιτροπή στην Ιταλία
Ουκρανική Υποστηρικτική Επιτροπή στην Ελβετία
Ουκρανική Υποστηρικτική Επιτροπή στο Βέλγιο
Ουκρανική Κοινότητα στη Σουηδία
Ένωση των Ουκρανών στην Ολλανδία
Επιτροπή Βοήθειας της Ουκρανικής Κοινότητας στη Γαλλία
Υποστηρικτική Επιτροπή στην Ισπανία
Ένωση των Ουκρανών της Μεγάλης Βρετανίας
Σύμφωνα με το καταστατικό που εγκρίθηκε τότε, ο σκοπός της KOUHTSU ήταν ο εξής:
- Ο συντονισμός των δραστηριοτήτων των υφιστάμενων κεντρικών κοινωνικών οργανισμών και των μελών τους.
Η ενθάρρυνση ίδρυσης κεντρικών κοινωνικών ιδρυμάτων σε χώρες όπου δεν υπάρχουν, αλλά διαμένουν Ουκρανοί.
Η εκπροσώπηση των ουκρανικών πολιτικών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων στους αρμόδιους διεθνείς φορείς, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών οργανισμών παροχής βοήθειας.
Η μέριμνα για τη διατήρηση των ηθικών θεμελίων της κοινωνικής ζωής και της ουκρανικής έννομης τάξης.
Η διευθέτηση διαφορών μεταξύ των κεντρικών ουκρανικών ιδρυμάτων σε διάφορες χώρες, εφόσον κριθεί απαραίτητο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ίδρυση της KOUHTSU δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στο προαναφερθέν συνέδριο, καθώς ήταν η οργανική κατάληξη τεσσάρων προηγούμενων διασκέψεων που πραγματοποιήθηκαν στο Λονδίνο και στο Παρίσι. Η ανάγκη για έναν κεντρικό συντονιστικό φορέα οφειλόταν στην κατάσταση και τις ανάγκες της ουκρανικής διασποράς αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: η κοινότητα βρισκόταν σε κατάσταση κατάθλιψης, απάθειας και αίσθησης αδυναμίας, ενώ υπήρχε έντονος φόβος για τον εξαναγκαστικό επαναπατρισμό και το αβέβαιο μέλλον.
Συγκεκριμένα, η 4η Διάσκεψη των Ουκρανικών Υποστηρικτικών Επιτροπών στην Ευρώπη, που πραγματοποιήθηκε από τις 4 έως τις 9 Αυγούστου 1947, αξιολόγησε την κατάσταση της ουκρανικής κοινότητας στη διασπορά, κατέληξε σε συγκεκριμένα συμπεράσματα, εξέδωσε μια σειρά από ψηφίσματα και ανέθεσε στην Κεντρική Αντιπροσωπεία της Ουκρανικής Μετανάστευσης στη Γερμανία τον συντονισμό των δραστηριοτήτων τους. Η 5η Διάσκεψη συγκλήθηκε σε συνεργασία με την Ένωση των Ουκρανών της Μεγάλης Βρετανίας και το Fonds de l’Assistance Publique της Γαλλίας, αποφασίζοντας να εγκατασταθεί το κεντρικό γραφείο της KOUHTSU στο Λονδίνο, όπου θα εδρεύει και ο Γενικός Γραμματέας.
Οι περαιτέρω δραστηριότητες της Συντονιστικής Μονάδας των Κεντρικών Ιδρυμάτων της Ουκρανικής Κοινότητας επηρεάστηκαν σημαντικά από τις αλλαγές που επέβαλε ο χρόνος. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, οι μαζικές αναχωρήσεις Ουκρανών σε χώρες εκτός Ευρώπης (κυρίως στην Αμερική και τον Καναδά), οι εσωτερικές μετακινήσεις εντός της Ευρώπης, καθώς και ορισμένες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις, οδήγησαν σε επιβράδυνση του έργου της KOUHTSU.
Το 1966, με πρωτοβουλία της Κεντρικής Επιτροπής των Ουκρανών στην Ευρώπη και σε συνεργασία με την Ένωση Ουκρανών της Μεγάλης Βρετανίας (SUB) και την Ουκρανική Υποστηρικτική Επιτροπή του Βελγίου, αποφασίστηκε να αποκατασταθούν οι επαφές με τους οργανισμούς της ουκρανικής κοινότητας σχετικά με τη συμμετοχή τους στη KOUHTSU. Στις 30 Μαΐου 1966, με αφορμή την άφιξη ουκρανών κοινωνικών εκπροσώπων στο Παρίσι για τον εορτασμό της 40ής επετείου από τον θάνατο του Αταμάν Σιμόν Πετλιούρα, πραγματοποιήθηκε συνάντηση εκπροσώπων των κοινωνικών κεντρικών φορέων της Ευρώπης. Εκεί αποφασίστηκε να προετοιμαστεί η σύγκληση της έβδομης διάσκεψης ή του πρώτου κογκρέσου το 1967, προκειμένου να επαναρχίσουν οι δραστηριότητες της KOUHTSU.
Κατά τη διάρκεια αυτού του 1ου Κογκρέσου, και λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι Ουκρανοί μετανάστες, όπως οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, η απώλεια της παλαιότερης γενιάς και η αφομοίωση των νέων, καθορίστηκαν οι κύριοι τομείς δράσης της KOUHTSU. Αυτοί περιλάμβαναν την εκπαίδευση νέου δυναμικού, τη συνεχή συνεργασία με τους νέους και την κατάρτισή τους, με έμφαση στη λειτουργία ουκρανικών σχολείων και οργανώσεων νεολαίας. Προτεραιότητα δόθηκε επίσης στις πολιτισμικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, στην ανταλλαγή πληροφοριών με τις χώρες υποδοχής, και στη συγκέντρωση των προσπαθειών για την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία.
Με αυτό τον τρόπο, προσαρμοζόμενη στις συνεχείς μεταβολές των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών της παρουσίας της στην Ευρώπη, η KOUHTSU – που το 1994 μετονομάστηκε σε Ευρωπαϊκό Κογκρέσο των Ουκρανών (ECU) – συνεχίζει το έργο της, αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις των δύσκολων συνθηκών στις οποίες βρίσκεται σήμερα η Ουκρανία.